Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego wskazuje, że najefektywniejszym oraz najszybszym sposobem na osiągnięcie zdecydowanej poprawy stanu jakości powietrza jest wprowadzenie ograniczeń w użytkowaniu instalacji na paliwa stałe.
23 stycznia 2017 r. Sejmik Województwa Małopolskiego podjął odpowiednią uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, popularnie nazywaną uchwałą antysmogową. Z jej treścią można zapoznać się pod adresem: https://bip.malopolska.pl/umwm,a,1283900,uchwala-nr-xxxii45217-sejmiku-wojewodztwa-malopolskiego-z-dnia-23-styczna-2017-r-w-sprawie-wprowadze.html.
Do stosowania postanowień uchwały antysmogowej zobowiązani są wszyscy mieszkańcy Małopolski. Jej zapisy nie ograniczają się jedynie do budynków mieszkalnych, ale dotyczą także budynków gospodarczych, szklarni, tuneli foliowych, wędzarni, suszarni, lokali usługowych, zakładów przemysłowych, itp.
Za niedostosowanie się do przepisów wynikających z uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł. Gdy sytuacja będzie się powtarzać sprawa może zostać skierowana do sądu – wtedy kara może wynieść nawet 5 000 zł.
Co wprowadza uchwała antysmogowa dla Małopolski?
Od 1 lipca 2017 r. w całej Małopolsce obowiązuje zakaz spalania paliw węglowych, w których udział masowy frakcji o uziarnieniu do 3 mm wynosi powyżej 15%. Niedozwolone jest więc stosowanie mułów i flotokoncentratów czyli właściwie odpadów węglowych – drobnego pyłu węglowego o ziarnach do 3 mm zawierającego dużo wilgoci, siarki, popiołu i innych zanieczyszczeń, które podczas spalania emitowane są do atmosfery. Nie można również stosować węgla oznaczonego jako “miał”, gdyż zawartość frakcji poniżej 3 mm przekracza w nim 15%.
Od 1 lipca 2017 r. obowiązuje także zakaz spalania drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20%. Oznacza to, że drewno przed spaleniem powinno być sezonowane – jego suszenie powinno trwać co najmniej dwa sezony. Suche drewno charakteryzuje się znacznie wyższą kalorycznością i niższą emisją zanieczyszczeń niż drewno wilgotne.
Od 1 lipca 2017 r. w Małopolsce nie można montować nowych urządzeń grzewczych na paliwa stałe (kotłów oraz miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń np. kominków) o parametrach emisji gorszych niż wyznaczone w unijnym rozporządzeniu w sprawie ekoprojektu (emisja pyłu do 40 mg/m3). Decydujące jest pierwsze uruchomienie instalacji w miejscu użytkowania – jeśli nastąpiło po 1 lipca 2017 r., powinna ona spełniać wymagania ekoprojektu.
Jeżeli więc podczas budowy nowego domu lub zmianie dotychczasowego źródła ogrzewania decydujesz się na urządzenie na węgiel, drewno lub pellet, pamiętaj by zastosować nowoczesny kocioł, który spełnia wymagania ekoprojektu. Ponadto nowe urządzenie musi posiadać automatyczny podajnik paliwa (nie dotyczy kotłów zgazowujących) i nie może być wyposażone w ruszt awaryjny.
Listę urządzeń grzewczych, które spełniają wymagania ekoprojektu znajdziesz na stronie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego: powietrze.malopolska.pl/ekoprojekt.
Do końca 2022 r. konieczna jest wymiana wszystkich starych kotłów, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych – tzw. „kopciuchów”. Natomiast do końca 2026 r. trzeba wymienić kotły, które spełniają jedynie podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub klasę 4. Kotły spełniające wymagania klasy 5 mogą być użytkowane do końca swojej żywotności.
W przypadku kominków i innych miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń zainstalowanych przed 1 lipca 2017 r., a nie spełniających wymogów ekoprojektu, od początku 2023 r. możliwe będzie ich użytkowanie jedynie jeśli osiągają sprawność cieplną minimum 80% lub zostały doposażone w urządzenia redukujące emisję pyłu do poziomu zgodnego z wymaganiami ekoprojektu (emisja pyłu do 40 mg/m3).
Jak sprawdzić klasę kotła?
Informacja o klasie kotła powinna znajdować się w dokumentacji urządzenia, takiej jak np. książka użytkownika. Najczęściej zawarta jest jako skan certyfikatu z badań, ale może być wpisana również w innej formie.
Zazwyczaj tabliczka znamionowa kotła również zawiera informację o klasie. Co ważne, w świetle uchwały antysmogowej nie ma znaczenia klasa określona literą, np. „klasa A”, tylko cyfrą, zarówno rzymską, jak i arabską (np. klasa 3, klasa V).
Kocioł, w przypadku którego nie da się stwierdzić klasy na podstawie dokumentacji lub tabliczki znamionowej, traktowany jest jako kocioł bezklasowy. Jeżeli jednak mamy pewność, że spełnia wymogi np. klasy 3, warto skontaktować się z producentem lub dystrybutorem urządzenia, z prośbą o potwierdzenie tego faktu, za pomocą kopii certyfikatu z badań emisyjności.
W przypadku innych urządzeń (jak kominki, piece kaflowe, trzony kuchenne) zazwyczaj brak jest tabliczki znamionowej. Posiadacze takich urządzeń powinni sprawdzić w dokumentacji kotła, jaka jest sprawność urządzenia. Bezterminowo można użytkować urządzenia posiadające sprawność wyższą niż 80% lub certyfikat ekoprojektu. Pozostałe należy albo wymienić, albo wyposażyć w urządzenia redukujące emisję (np. elektrofiltr).